MANILA – Bekas Presiden Rodrigo Duterte ditahan pada Selasa selepas kerajaan Filipina berkata ia menerima waran Mahkamah Jenayah Antarabangsa (ICC) berhubung penglibatannya disyaki dalam jenayah terhadap kemanusiaan berkaitan “perang melawan dadah” berdarah negara itu.
ICC telah menyiasat Duterte berhubung kempen antidadah yang mematikan pentadbirannya, di mana menurut data rasmi lebih 6,000 rakyat Filipina terbunuh semasa penggal enam tahun bekas presiden itu sejak 2016. Walau bagaimanapun, pendakwa raya ICC menganggarkan bahawa jumlah pembunuhan di luar undang-undang yang dilakukan oleh pasukan keselamatan boleh menjadi sebanyak 30,000.
Dia ditahan di lapangan terbang utama Manila selepas pulang dari perjalanan ke Hong Kong, kata pejabat Presiden Ferdinand Marcos Jr. dalam satu kenyataan.
“Awal pagi ini, Interpol Manila menerima salinan rasmi waran tangkap daripada Mahkamah Jenayah Antarabangsa,” kata Pejabat Komunikasi Presiden.
“Setibanya beliau, ketua pendakwa raya menyampaikan pemberitahuan ICC untuk waran tangkap terhadap bekas presiden itu kerana jenayah kemanusiaan … Buat masa ini, dia berada dalam tahanan pihak berkuasa.”
Duterte memenangi jawatan presiden Filipina pada 2016 atas janji untuk membasmi dadah haram, selepas berkhidmat selama lebih dua dekad sebagai datuk bandar Davao, bandar kedua terbesar di Filipina, di mana beliau didakwa menjalankan tindakan membanteras anti-dadah yang mematikan tanpa dikenakan hukuman.
Kempen di seluruh negara yang seterusnya mendapat kecaman antarabangsa.
Lelaki berusia 79 tahun itu telah berulang kali mempertahankan tindakan keras itu dan menafikan pembunuhan di luar undang-undang yang didakwa suspek dadah, walaupun dia juga secara terbuka mengaku mengarahkan polis untuk membunuh bagi mempertahankan diri.
Duterte secara rasmi menarik balik Filipina daripada ICC pada 2019 ketika ia mula meneliti dakwaan pembunuhan sistematik di bawah kepimpinannya.
Tetapi di bawah mekanisme penarikan balik mahkamah, ia mengekalkan bidang kuasa ke atas dakwaan jenayah yang dilakukan semasa negara menjadi ahli. Walaupun kerajaan Filipina enggan bekerjasama, pentadbiran Marcos memberi isyarat pada November bahawa ia akan mematuhi jika waran tangkap dikeluarkan.
Filipina juga kekal sebagai ahli Interpol, yang boleh meminta penahanan Duterte bagi pihak ICC.
“Di bawah peraturan ICC, mana-mana negara, sama ada parti negara atau parti bukan negara, boleh bersetuju dengan permintaan ICC,” kata peguam hak asasi manusia Neri Colmenares kepada Arab News (AN).
Bagi keluarga mangsa kempen anti-dadah maut Duterte, penahanannya telah mencetuskan harapan baharu untuk keadilan.
“Keluarga mangsa melihat cahaya masuk, sekurang-kurangnya secercah cahaya, di hujung terowong untuk mencari keadilan bagi orang tersayang mereka yang dibunuh tanpa belas kasihan pada zaman Presiden Duterte,” Colmenares, yang juga berkhidmat sebagai salah seorang penasihat undang-undang untuk keluarga itu, berkata.
“Kami akan menuntut daripada Presiden Marcos … bahawa dia harus mengejar matlamat keadilan, kerana itu adalah kewajipannya di bawah undang-undang Filipina, untuk melaksanakan undang-undang dan, sudah tentu, memberikan keadilan kepada rakyat Filipina.”
Kumpulan hak asasi manusia Karapatan juga menyeru Marcos untuk memastikan bahawa Duterte “benar-benar dihantar ke ICC untuk ditahan dan dibicarakan”.
Jika dipindahkan ke Hague, Duterte mungkin menjadi bekas ketua negara pertama Asia yang dibicarakan di ICC.
“(Marcos) juga harus bekerjasama dalam memastikan Duterte disabitkan kesalahan dengan menyediakan bukti tambahan kepada Mahkamah Jenayah Antarabangsa di tangan kerajaan,” Maria Sol Taule, timbalan setiausaha agung Karapatan, berkata dalam satu kenyataan.
“Dengan penahanan Duterte, rakyat Filipina diharapkan selangkah lebih dekat untuk mencapai keadilan dan akauntabiliti atas banyak jenayah Duterte.”
AN