KATMANDU – Polis Nepal melepaskan gas pemedih mata dan meriam air pada Jumaat untuk menyuraikan beribu-ribu orang yang berkumpul di Katmandu menuntut pemulihan monarki, mendorong pihak berkuasa mengenakan perintah berkurung di kawasan itu.
Negara Himalaya itu mengamalkan sistem politik persekutuan dan republik pada 2008 selepas parlimen memansuhkan monarki sebagai sebahagian daripada perjanjian damai yang menamatkan perang saudara selama sedekad yang bertanggungjawab terhadap lebih 16,000 kematian.
Sokongan untuk pemulihan monarki yang mengabadikan semula Hindu sebagai agama negara telah berkembang seiring dengan rasa tidak puas hati rakyat terhadap ketidakstabilan politik, rasuah dan pembangunan ekonomi yang hambar.
“Negara sepatutnya telah membangun dengan ketara. Rakyat sepatutnya mempunyai peluang pekerjaan yang lebih baik, keamanan dan keselamatan serta tadbir urus yang baik. Kita sepatutnya bebas rasuah,” Mina Subedi, 55, yang menyertai demonstrasi itu, memberitahu AFP.
“Tetapi keadaan semakin merosot.”
Penunjuk perasaan berkumpul dekat parlimen negara sambil melaungkan bahawa raja dan negara “lebih sayang kepada kita daripada nyawa”.
Jurucakap polis Dinesh Kumar Acharya memberitahu AFP bahawa polis melepaskan gas pemedih mata dan meriam air untuk membersihkan penunjuk perasaan selepas mereka memecah masuk ke kawasan larangan dan merosakkan bangunan.
Pihak berkuasa tempatan mengumumkan perintah berkurung di kawasan itu selepas pertembungan itu.
Parti pembangkang mengerahkan ribuan lagi orang pada demonstrasi balas di tempat lain di ibu negara untuk “menjaga sistem republik”.
“Nepal tidak akan kembali ke masa lalu,” kata Pushpa Kamal Dahal, bekas ketua gerila yang mengetuai pemberontakan Maois selama sedekad sebelum memasuki politik dan sejak itu berkhidmat sebagai perdana menteri tiga kali.
“Mungkin mereka berani angkat kepala kerana kami penyokong republik tidak dapat menyampaikan apa yang dikehendaki dan keinginan rakyat.”
Raja yang dikucilkan Gyanendra Shah, 77, sebahagian besarnya mengelak daripada mengulas mengenai politik Nepal yang pecah-pecah, tetapi baru-baru ini membuat beberapa penampilan umum dengan penyokong.
Shah dinobatkan pada 2001 selepas abangnya raja Birendra Bir Bikram Shah dan keluarganya terbunuh dalam pembunuhan beramai-ramai istana yang menghapuskan sebahagian besar keluarga diraja.
Pertabalannya berlaku ketika pemberontakan Maois sedang berkobar di sudut-sudut yang jauh di Nepal.
Shah menggantung perlembagaan dan membubarkan parlimen pada 2005, mencetuskan kebangkitan demokratik di mana Maois memihak kepada pertubuhan politik Nepal untuk mengatur protes jalanan yang besar.
Itu akhirnya mencetuskan berakhirnya konflik, dengan parlimen mengundi pada 2008 untuk memansuhkan monarki Hindu Nepal yang berusia 240 tahun.
AN-AFP, 28.3.2025